La Befana: waarom Italië vandaag een oude heks aanbidt
Van het charmante Italië zou je denken dat ze er wel met wat beters op de proppen komen dan een Sinterklaas of Kerstman. Maar nee, het is de komst van een oude heks op een bezemsteel waar het hele land zich op verheugt en die de feestperiode afsluit. Op 6 januari viert Italië La Befana, een bijzonder figuur uit de Italiaanse folklore dat de avond daarvoor de kindersokken heeft gevuld.
La Befana
La Befana wordt niet warm van een wortel of suikerklont, maar komt langs voor eten en een glas wijn – geef haar eens ongelijk. Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is steenkool of donker snoep. Bij vertrek gaat ze nog even met de bezem door het huis en strooit ze naast cadeautjes nog met wat as, want niemand is áltijd lief. Beetje vreemd, maar zo zou de oude heks bij mij ook best langs mogen komen. Om geen vreemde uit te nodigen stel ik haar graag nog nader voor, al betwijfel ik of ze helemaal naar Nederland vliegt voor je.
Het verhaal van Driekoningen en La Befana
Er zijn een aantal theorieën over La Befana. Haar naam komt van Epifania, oftewel Driekoningen. Die drie wijzen kwamen onderweg naar Maria die op ontploffen stond langs mevrouw Befana en vroegen haar mee. Mevrouw Befana had daar of geen zin in, of ze was te druk met haar poetsdoek, dus sloeg het aanbod af. Na een tijdje kreeg ze spijt en trok ze er op 5 januari op uit om het kindeke Jezus alsnog te zoeken. Die kon ze purtroppo pindakaas alleen niet meer vinden. Sindsdien zwerft ze elk jaar ’s nachts op die datum rond, nog altijd zoekend terwijl ze een spoor van cadeautjes en as achterlaat.
Een ander verhaal is dat mevrouw Befana haar zoontje verloor en daarna kindeke Jezus opzocht met cadeaus, uit overtuiging dat het haar baby was. Daar werd ze gelukkig niet de deur uitgebonjourd, maar kreeg ze een cadeautje terug: vanaf dat moment mocht ze moeder zijn van alle kinderen in Italië en daarom deelt ze nu elk jaar lekker uit.
6 januari in Italië
Vanuit het volksgeloof veranderde La Befana in de jaren van kerstheks of demoon in een soort toverfee waarvan de komst uitgebreid gevierd wordt door het hele land. Straten worden omgetoverd tot kleurrijke festivals met optochten, markten en natuurlijk veel eten. Kinderen hangen hun sokken op in de hoop op de hoofdprijs van een loterij. Hoe de oude heks er echt uitziet, weet overigens niemand. Als je haar ziet, krijg je een mep van haar bezem. Is de aard van het beestje, denk ik.
