Luguber en ironisch: Galilei’s middelvinger staat in een museum

Je moet waarschijnlijk twee keer kijken als je voor het glazen ei in het wetenschapsmuseum van Florence staat. Wat zit hier voor vreemd apparaat in? En dan besef je: het is een vinger. Niet van zomaar iemand, maar van Galileo Galilei. Zijn middelvinger is nu onderdeel van de wetenschap, als een soort eeuwige laatste schop naar de kerk.

Galileo Galilei en de grote boze kerk

Hoe zat het ook alweer met Galilei (1564-1642)? Hij was een Italiaanse natuurkundige, astronoom en wiskundige. Hij verbeterde de telescoop en ontdekte de vier grote manen van Jupiter en de fasen van Venus. Dat waren belangrijke onderbouwingen van zijn conclusie dat de aarde om de zon draait – en niet andersom, zoals de katholieke kerk al honderden jaren beweerde. Dit was zo baanbrekend én stout, dat de kerkelijk Inquisitie hem veroordeelde tot levenslang huisarrest in Florence en het terugtrekken van al zijn opvattingen.

Aanwinst voor het Museo Galileo Florence

Inmiddels zien we de beste man als een van de grondleggers van de moderne wetenschap. Een plek in een wetenschapsmuseum is dus zeker niet onterecht, al had het misschien ook zijn versie van de telescoop kunnen zijn of een goede tekening van zijn hand. Maar nee, dat was niet genoeg. Ene Anton Francesco Gori brak de vinger bijna honderd jaar na Galilei’s overlijden van zijn lichaam af. Nog weer een paar honderd jaar later belandde hij in het wetenschapsmuseum van Florence – dat inmiddels het Museo Galileo heet.

Dikke middelvinger

In 2009 werden nog twee andere vingers en een tand van de wetenschappers ontdekt tijdens een veiling. Die waren al honderd jaar kwijt en zijn inmiddels ook te zien in een pot in het museum. Maar de ereplek tussen de thermoscopen, klokken en microscopen, is toch voor de middelvinger. Waarom het precies die vinger moest zijn, zal voor altijd de vraag blijven. Is het omdat Galilei zo graag omhoog keek en zijn belangrijkste ontdekkingen aan de hemel deed? Of is het een letterlijke middelvinger naar de kerk, die zoveel eeuwen later het nakijken heeft? Hij heeft er zelf in elk geval weinig meer over te zeggen.

Museo Galileo – Piazza dei Giudici 1, Florence