Je raadt nóóit wat de betekenis van het woord ciao eigenlijk is

Ciao is een van mijn favoriete woorden ter wereld. Het is vrolijk, lieflijk, gezellig, zelfs – eigenlijk al helemaal – als een Italiaanse vrouw het als een kat met schelle stem uitroept. Maar waar komt de Italiaanse begroeting eigenlijk vandaan? Hoe is het kleine woordje ciao een wereldwijde hallo geworden? Nou, breek me de bek niet open, want hier ga ik al.

De betekenis van S-ciào vostro

De roots van ciao liggen in het Venetiaanse dialect, en het begon als iets heel anders dan een vriendelijke groet. In het Venetië van de middeleeuwen gebruikten mensen de uitdrukking ‘s-ciào vostro‘, wat letterlijk vertaald ‘ik ben uw slaaf’ betekent. S’ciào hierin is dialect voor ‘schiavo’, wat Italiaans is voor ‘slaaf’. Schiavo komt dan weer uit het Latijn, van ‘sciavus’. Een andere verbastering hiervan is ‘servus‘, dat in Oost-Europa nog wel gebruikt wordt, maar nooit de sterrenstatus van ciao heeft bereikt.

Enfin. Ik ben uw slaaf dus. Klinkt overigens heftiger dan je denkt, want eigenlijk werd daar gewoon een soort van ’tot uw dienst’ mee bedoeld en was het een vriendelijke buiging, een teken van nederigheid. Nu was s-ciào vostro nogal een mond vol, dus werd het in de loop van tijd steeds vaker afgekort tot simpelweg s-ciào en later ciao. Wat ooit een manier was om respect en onderdanigheid te tonen, werd een veelgebruikte groet onder de Venetiaanse bevolking. Het verloor z’n formele betekenis en werd al gauw gebruikt bij zowel aankomst, als vertrek. Tot zover ciao in Venetië.

Van Venetië naar heel Italië

Vanaf de negentiende eeuw verspreidde ciao zich rap over de rest van Italië. In grote steden als Milaan, Rome en Napels begon iedereen ciao te gebruiken als informele, vriendelijke groet. Vooral jongeren omarmden het woord, dat veel losser klonk dan de formelere begroetingen van die tijd.

Italië bleef echter niet de enige plek waar ciao populair werd. Met Italiaanse emigranten die naar de Verenigde Staten, Zuid-Amerika en andere plekken trokken, verspreidde het woord zich overal. Ook droeg de Italiaanse cinema bij aan de verspreiding van het woord en wordt in de Engelse taal Ernest Hemingway bedankt voor de introductie ervan in zijn boek A Farewell to Arms, dat zich in Italië afspeelt. Zo werd ciao niet alleen een Italiaanse groet, maar een wereldwijde. Zonder de betekenis te weten, is het voor iedereen een herkenbaar saluut en een warm welkom.