De recent uitgezonden aflevering van de Keuringsdienst van Waarde over olijfolie heeft nogal wat stof op doen waaien. Milde olijfolie bleek een hoax en kwaliteit vaak ver te zoeken. Deze olijfolieproductie komt in de verste verte niet overeen met het plaatje van olijfbomen en een gezellige oogst. Toch is en blijft olijfolie een mooi product, als je weet waar je op moet letten.
In het zuiden van Italië, bij de familie waar ik vaak op bezoek ga, koopt bijna niemand olijfolie in de supermarkt. Iedereen heeft wel wat bomen en laat ze tijdens oogsttijd persen in de lokale Frantoio. Ik mocht er een keer helpen bij de oogst en er het persen van dichtbij bekijken. We keerden huiswaarts met grote vaten vol olio nuovo en zestien broden van de lokale bakker. Eenmaal thuis werd de eettafel ermee vol gelegd. De hele familie at knapperig brood met heel veel (maar echt heel veel) nieuwe goudgele pittige olijfolie, zout en verder niks. Tussen het eten door werden me een aantal dingen op het hart gedrukt over goede olijfolie.
Zo herken je goede olijfolie
Prijs van olijfolie
Allereerst moeten we het hebben over de prijs van olijfolie. Olijfolie is namelijk wat kostbaarder dan nu wordt geschetst. Aangezien het klimaat verandert, de oogsten vaker mislukken, stijgt logischerwijs de prijs van olijfolie. Tien euro betalen voor een literfles olijfolie is niet ongebruikelijk, zelfs in Italië. Dat je twee liter kwalitatief goede olijfolie in de supermarkt kunt kopen voor zeven euro is jammer genoeg een illusie. Op en rondom de plekken waar olijfolie veel geproduceerd wordt is olijfolie goedkoper, maar aan de distributie hangt een prijskaartje.
De kleur van goede olijfolie
De kleur kan iets zeggen over de kwaliteit. Als olijfolie weinig kleur heeft of erg licht is, is dat meestal niet zo’n goed teken. De kleur van goede olijfolie kan variëren van donker- tot lichtgroen, en van nieuwe olijfolie goudgeel. Troebele olijfolie is eerder een goed dan een slecht teken. Naarmate olijfolie ouder wordt verandert de kleur. Op de fles moet staan wanneer de olijfolie geproduceerd. Het ligt eraan waar je van houdt, maar nieuwe olijfolie is wat sterker van smaak. Daarom zou ik altijd adviseren olijfolie van de laatste oogst te kopen. De olijvenoogst vindt na de zomer plaats, rond september/oktober.
Verpakking en oxidatie
Olijfolie is een natuurlijk product, en oxideert. Dit houdt in dat het doordat het in aanraking komt met zuurstof en licht, het bederf begint. Dit gaat relatief gezien best langzaam, daarom kun je een open fles olijfolie ook prima lang gebruiken. Wel is het beter als olijfolie in donkere flessen, afgedekte flessen of vaten worden verkocht, om het proces van oxidatie niet te versnellen.
Geur van goede olijfolie
Goede olijfolie heeft een duidelijke geur. Als je een fles opentrekt en je ruikt niks, is dat geen goed teken. Ik vind olijfolie een soort grasgeur hebben. Gemaaid gras misschien? Mijn olijfolie-experts uit het zuiden noemen het de geur van olijven, van bladeren, een fruitige, bijna nootachtige geur, maar omschrijven ook zeker de geur van gras. Dit is natuurlijk wel moeilijk als je een fles olijfolie in een winkel wilt uitzoeken.
Extra vierge, ook om in te bakken
Extra vierge olijfolie wordt in Italië voor alles gebruikt, om in te bakken, te grillen en om koud over salades of bruschetta’s te gieten. In theorie wordt extra vierge olijfolie gemaakt van de eerste persing en is dit de ‘meest rijke’ olijfolie. Hierin zijn de vitamines en mineralen nog het best bewaard gebleven. Milde, licht gekleurde olijfolie betekent geraffineerde olijfolie. Olie van relatief slechte kwaliteit. In Italië noemen ze het ook wel lampante, lampenolie.
