Waarom vuurvliegjes weleens worden verward met prostituees in Italië

In Italië noemen ze vuurvliegjes ‘lucciola,’ wat letterlijk ‘klein licht’ betekent. Best logisch, toch? Vuurvliegjes geven licht in het donker en kunnen van de duisternis een magische ervaring maken. Taalkundig mooi als je het mij vraagt, daarom vond ik het ook vrij verassend toen ik erachter kwam dat ‘lucciola’ in het Italiaans ook prostituee betekent. Ja, je leest het goed.

Van lichte zeden

Ik ben er even ingedoken, dat was nodig want ik heb drie jaar lang de fout gemaakt om aan alles en iedereen ‘sei aperta’ te vragen, terwijl ik er niet lang geleden achter kwam dat dat letterlijk vertaald meer in de buurt komt van ‘zijn je benen wijd’ In plaats van ‘is deze winkel open?’ Dit probeer ik tegenwoordig te voorkomen. De oorsprong van het woord zelf is moeilijk precies te traceren, maar ‘lucciola’ wordt al eeuwenlang gebruikt om vuurvliegjes aan te duiden. Ook in het Nederlands zijn ‘vrouw van lichte zeden’ of ‘een lichtekooi’ benamingen voor prostituees. Maar de term ‘lichte zeden’ suggereerde in die context dat hun gedrag minder streng of minder rigide was dan dat van vrouwen die zich volgens de traditionele normen gedroegen.

Lucciola & de vuurvlieg

Het is niet zo dat wanneer je het woord ‘lucciola’ in Italië gebruikt iedereen meteen aan een prostituee denkt, maar toch is het handig om van deze dubbelzinnigheid op de hoogte te zijn. Daarbij komt ook nog eens dat het niet echt een chique manier is om op deze manier over een vrouw van lichte zeden te praten, het is meer een scheldwoord. Dat vind ik eigenlijk best jammer, want het klinkt ergens best schattig.

De link tussen vuurvliegjes en prostituees ligt volgens Italianen vermoedelijk ergens in de nacht. Vuurvliegjes zijn nachtwezens en prostituees werken vaak na zonsondergang. Dus het idee van een lichtbron die in de nacht tijdelijk opduikt, kan dus op deze twee manieren worden uitgelegd. Beide zijn een soort van schaduwfiguren in de nacht, gezelschap, een bron van warmte en licht en wie weet bezorgen ze wat nachtelijke plezier.