Normaliter leiden we je op Italiamo liever voorbij de kerken en kathedralen, maar Assisi is een ander verhaal. Daar ga je niet heen om te pimpelen op een zonnig terras of een rondje winkelen. De middeleeuwse stad is een soort museum van kerken, kathedralen en steegjes en er lopen geen hooggehakte Italianen, maar monniken en zusters in habijt gemoedelijk naast vakantievolk. Een bedevaartsoord dat al imponeert zodra je eropaf rijdt; Assisi is gebouwd tegen de flank van de Monte Subasio en een van de allermooiste kerken van Italië steekt machtig boven de vallei uit.
Assisi
In mijn jeugd ben ik er meerdere malen geweest aan de hand van mijn ouders, maar toen ik er twee jaar terug zelf naartoe ging had ik gemengde gevoelens. Het drukte geen directe stempel zoals andere plekken in Italië en heel stiekem vind ik het zelfs een beetje jammer dat Assisi zo goed is onderhouden. De middeleeuwse gebouwen en straatjes zijn zo perfect opgeknapt dat het wat weg krijgt van het Land van Laaf in de Efteling. Maar Assisi heeft flink geleden onder de aardbeving van 1997 en heeft het ook te verduren met vijf miljoen toeristen die jaarlijks door de straten struinen. Ik betwijfel dus of de stad überhaupt nog had bestaan als er geen werkzaamheden waren verricht.
Maar daarnaast denk ik dat die gemengde gevoelens óók kwamen doordat de stad een beetje op je moet inwerken. Er is zo bizar veel moois te zien. Als ik er nu namelijk aan terugdenk, dan vind ik het een van de meest bijzondere plekken waar ik ben geweest. Dat staat nogal haaks op het gevoel toen ik er was en sluit ook niet aan bij het feit dat ik nogal graag op een terras zit te pimpelen. Daarom ga ik je nu dus hartstikke overtuigen van een rondje Assisi.
Heilige Franciscus van Assisi
Allereerst even over Franciscus. Die moet je namelijk wel kennen als je naar Assisi gaat, want de hele stad draait zo ongeveer om Giovanni Francesco Bernardone, patroonheilige van Italië. Gevangenschap veranderde hem van feestende tiener uit een welgesteld nest in beschermer van de armen; hij gaf al z’n bezittingen op, sprak boodschappen over liefde voor de Schepper, de mens, dieren en planten, kreeg een fanbase en richtte z’n eigen club op om deze te dienen: de Franciscanen. Twee jaar nadat hij overleed (1228) werd hij door de paus heilig verklaard, en dat is een unicum, zo snel. Maar Franciscus werd ook wel ‘alter Christus’ genoemd, oftewel ‘een andere Christus’, en is vandaag de dag de reden dat men massaal op bedevaart naar Assisi trekt.
Basilica di San Francesco
Ik denk dat men ‘m zal bestempelen als een van de mooiste kerken van Italië, maar ik vind het misschien wel de mooiste kerk ooit. De Basilica di San Francesco is gigantisch en is eigenlijk een complex dat bestaat uit twee kerken die bovenop elkaar zijn gebouwd. Dat is net zo cool als het klinkt, nee, eigenlijk cooler. De bovenste baas is de Basilica Superiore, waar Giotto geen stukje muur onbenut heeft gelaten om het leven van de heilige Franciscus van Assisi uit te beelden in de meest waanzinnige, kleurrijke fresco’s. Het is een van de beroemdste kunstwerken van Italië.
Beneden vind je de Basilica Inferiore, die uiteraard als eerste gebouwd werd. Hier ligt naamgever Franciscus begraven en ook deze basiliek is flink onder handen genomen door kunstenaars. Cimabue, Pietro Lorenzetti en Simone Martini bijvoorbeeld. Ik beloof je: deze dubbeldekker gaat je omver blazen. En als je dan toch naar Assisi gaat, neem de volgende plekken dan ook gelijk even mee.
Basilica di Santa Chiara
Franciscus had een volgeling die net zo heilig werd als meneer zelf. Chiara (noemen wij graag Clara) verdiende dus ook een kerk. Ze werd met de zilveren lepel in de mond geboren en op jonge leeftijd uitgehuwelijkt waar ze het niet mee eens was. Ze maakte zich los van haar aristocratische familie en klopte aan bij de sobere Franciscus en zo geschiedde. Deze basiliek doet wat meer gewoontjes aan dan bovenstaande gigant, maar de laatste rustplek van de sobere feminist is de tweede heiligste plek van de stad.
Chiesa Nuova
De Chiesa Nuova werd gebouwd op de plek waar Franciscus het levenslicht zag. Al was het geen gek verhaal geweest zien de culturele status die de beste man nu heeft, werd hij niet geboren in de kerk zelf. Zijn ouderlijk huis werd ‘gered’ door een Spanjaard, die ergens in 1600 tijdens een bedevaartstochtje zag dat het bijna instortte, geld inzamelde en er een kerk voor in de plaats zette. Alleen de houten deur van het huis is er nog.
Meer bezienswaardigheden in Assisi
San Rufino kathedraal
Eentje in typisch Umbrische bouwstijl met een prachtig roosvenster in de gevel. Zowel Franciscus als Chiara werd er gedoopt. Katholieke kerk belangrijk.
Piazza del Comune
Het centrale plein van Assisi is Piazza del Comune. Hier kun je pitstoppen voor aperitivo of gelato op een terras, maar er is ook genoeg te zien. Blikvanger is de Tempio di Minerva, een Romeinse tempel die nog bestaat omdat-ie omgedoopt werd tot katholiek en nu dient als kerk.
Rocca Maggiore
Nog een niveautje hoger torent de Rocca Maggiore boven de stad uit. Geen heilige plaats, maar wel een belangrijke: vanuit het middeleeuwse vestingwerk werd Assisi ooit verdedigd tegen vijanden. Het kasteel is al sinds rond 1600 met pensioen, maar netjes gerestaureerd en leuk voor een kijkje terug in de riddertijd.
