Reality check: schrikbarend veel jonge Italianen verlaten het land

Hou je even vast: meer dan 120.000 Italianen gaan jaarlijks in het buitenland wonen omdat ze daar meer kansen zien. Dat is alsof de stad Bari elk jaar opnieuw leegloopt. Het zijn vooral hoogopgeleiden die vertrekken, want in Italië is er veel te weinig werk op hun niveau. Toen de Nederlandse schrijfster Janine D’Augusta-Merema de werkloosheids- en immigratiecijfers zag, besloot ze er een roman aan te wijden, die je onderaan dit artikel kunt winnen.
De keuze van Katia
De roman ‘De keuze van Katia’ speelt zich af in de kustplaats Salerno, ten zuiden van Napels. Katia is een jonge Italiaanse vrouw die net is afgestudeerd en vol enthousiasme aan haar eerste baan begint. Helaas: ze wordt na een maand al ontslagen en geconfronteerd met de schrijnende arbeidsmarkt in Zuid-Italië. De jeugdwerkloosheid in de regio’s Calabria, Sicilië en Campania is maar liefst 44%. Daarom komt ook Katia voor een belangrijke keus te staan: blijft ze in haar geliefde Salerno, of vertrekt ook zij naar het buitenland?
Janine, je hebt een pittig thema gekozen voor je tweede roman. Waarom sprak het je aan?
‘Ik wilde het contrast schetsen van Italië als prachtig land, met haar rijke cultuur en historie, waar tegelijkertijd anno 2024 het gebrek aan kansen voor jongeren zijn weerslag heeft op veel families. Mijn man komt van Sicilië, ook hij besloot na zijn studie te vertrekken. Dat is nogal een keuze op zo’n jonge leeftijd. Het toont veerkracht en moed. Hoe meer ik me ging verdiepen in werkloosheid en emigratie, hoe interessanter ik ging het vinden.’
Wat is het effect op het land, al die vertrekkende jongeren?
‘Het is natuurlijk treurig dat ouders hun kinderen zien vertrekken en dat die jongeren meer kansen zien in een ander land. Maar het is groter dan dat: van de zes miljoen Italianen die nu in het buitenland wonen, zijn twee miljoen hoogopgeleid. Dat betekent dat het land geld heeft geïnvesteerd in hun opleiding, maar daarvan niet de vruchten plukt – een “brain drain”, met andere woorden.’
Zonder het al te ingewikkeld te willen maken: heb je ook uitgevonden waar die werkloosheid door ontstaat?
‘Daar kan mijn schoonvader uitgebreid over vertellen, maar in één woord: corruptie. Na de oorlog is er veel geld gevloeid naar criminele organisaties en ook nu gaat het nog steeds naar de verkeerde partijen. Berlusconi heeft daar enorm misbruik van gemaakt met investeringen in zijn bedrijven en monopolies. Zoiets los je niet zomaar meer op, ook niet met een andere politieke koers.’
Je kent Zuid-Italië dankzij je man inmiddels vrij goed. Merk je iets van armoede?
‘Als je verder kijkt dan een gemiddeld bezoekje, merk je het aan kleine dingen. Een minimalistisch ingericht huis, families die nooit op vakantie gaan. Maar besef wel dat je met een Nederlandse bril kijkt, want de Zuid-Italianen vinden andere dingen belangrijk dan wij. Het leven is in Zuid-Italië lichter dankzij het klimaat en de aard van de mensen – ze zijn vrolijk en anarchistisch. Neem nou de cultuur van ’s avonds naar buiten gaan, de passeggiata. Het land bruist en zit vol leven, ondanks tegenslag. Daar kunnen wij nog iets van leren.’
Keren die geëmigreerde Italianen eigenlijk ooit weer terug naar hun geboorteland?
‘Dat wisselt heel erg. Mijn man heeft een Italiaanse vriendenkring in Amsterdam, die gaan waarschijnlijk allemaal niet meer terug. Ze zijn gesetteld in Nederland. Maar de gemengde gevoelens blijven bestaan. Ze hebben een cultuurshock meegemaakt toen ze hier kwamen wonen en leven nog steeds tussen twee werelden. Ze missen het mooie van Italië, hun geboorteland. Maar toch is dat niet meer hun thuis.’
Wat hoop je te bereiken met je roman?
‘Het is nadrukkelijk een feelgood-roman, dus ik hoop mensen vooral ook te vermaken met het boek. Daarnaast wilde ik graag een stukje van het gordijn oplichten, de lezer wat vertellen over het Italië van nu. Veel Italië-liefhebbers kennen de geschiedenis van het land, maar het hedendaagse Italië is minstens zo interessant. De veerkracht en het temperament van de Italianen inspireren me. Zo ook dat van Katia, de hoofdpersoon in mijn boek. Haar karakter maakt dat deze roman uiteindelijk feelgood is geworden, ondanks het best zware thema.’
Dit bericht op Instagram bekijken
Je koopt De Keuze van Katia hier voor €20,95 »