Het kookboek van Artusi is de échte bijbel van de Italiaanse keuken
Zijn Italianen fan van kookboeken? Ik zou zeggen van niet. Recepten zijn eerder erfgoed en worden doorgegeven. Kookboeken zijn onnodig. Daarnaast is er altijd een soort van ik-weet-het-beter spelletje gaande in de Italiaanse keuken. Kookboeken zijn vaak niet meer dan een suggestie. Maar er is één boek dat door iedere Italiaan erkend wordt als de bijbel van de Italiaanse keuken: La Scienza in cucina e l’arte di mangiar bene. En wat blijkt? Het is niet alleen een culinaire bijbel, ook een literaire.
La Scienza in cucina e l’arte di mangiar bene
De wetenschap in de keuken en de kunst om goed te eten (zoals je ‘m vertaalt) is een kookboek geschreven door de Italiaanse gastronoom Pellegrino Artusi. Dit is het meest gelezen kookboek in Italië. Hij schreef het in 1891 en zoals je wel vaker hoort bij grote schrijvers, kon hij geen uitgever vinden die zijn boek wilde publiceren. Dus wat deed l’Artusi? Hij publiceerde het zelf, op eigen kosten. Dat heeft hij geweten, want de eerst oplage was pas na vier jaar volledig verkocht.
Pellegrino Artusi’s succes
De reden dat uitgevers zijn boek niet wilden publiceren, maar wat uiteindelijk zorgde voor het overweldigende succes, was dat het nogal een vreemd kookboek was. Helemaal voor die tijd. Kookboeken werden indertijd veelal geschreven door Franse chefs, in moeilijk jargon. Artusi’s boek is anders. Het is een soort verhalenbundel. Recepten zijn vlug, een soort van rommelig, in begrijpelijk en makkelijk Italiaans en met een beknopte vlotte humor geschreven. Het zijn niet alleen recepten, hij omschrijft situaties. Zo lees je bijvoorbeeld een recept voor ‘bouillon voor zieken,’ waarbij het receptje begint met een kort verhaaltje over een professor die hij kende voor een oude zieke dame zorgde, deze bouillon voor haar maakte en hoe ze daarvan opknapte.
Naast recepten bevat het boek ook een overzicht van de maanden van het jaar en recepten die het beste bij die maand passen. Hetzelfde geldt voor menu’s voor feestdagen. Verder staan er, zeer vriendelijk, in de bijlagen recepten voor eters met een zwakke maag. Zelf zou ik het eerder een doorsnee maag van Italianen noemen. Ook handig, het boek begint met hygiënevoorschriften en een soort ‘hoe heurt het eigenlijk in en rondom de keuken?’
Alle Italiaanse basisrecepten
Alle basisrecepten om een nonna te worden vind je in dit boek: gehaktballen, sugo, focaccia, chocoladekoekjes, bouillon voor de zieken dus, zabaione, abrikozenjam en ga zo maar door. Voor het literaire stukje zou het het leukst zijn als je het boek in het Italiaans kunt lezen. Dit omdat de manier van schrijven nonchalant grappig is met een soort droge humor. Wil je dus en kennis vergaren voor je nonna-schap en vermakelijke recepten lezen (met een woordenboek paraat) en een bouwsteen van de Italiaanse keuken tot je beschikking hebben, twijfel niet en koop deze bijbel van Artusi.
