Schelden mag altijd, behalve met dit scheldwoord

Eerst leer je schelden en dan leer je lopen, zo werkt het in Italië. Schelden mag altijd en overal. Als Italianen ook maar om wat voor reden dan ook lichtelijk geïrriteerd zijn zeggen ze niet: ‘tot hoe laat is de supermarkt open?’ Maar: ‘verdomme, lul, tot hoe laat is die klotesupermarkt open?’ Maar er is één uitzondering op de regel, een scheldwoord dat je absoluut niet mag gebruiken.

Of je je nou in het verkeer begeeft, in een restaurant, een maritozzo bij je koffie naar binnen werkt of in de supermarkt bent, overal hoor je ze, scheldwoorden. Je zou kunnen zeggen dat scheldwoorden de bakermat van de Italiaanse taal vormen. Het is daarom ook niet zo gek dat ik een behoorlijke scheld-portefeuille heb die ik, zo bleek, iets te nonchalant ben gaan gebruiken. Niet lang geleden slingerde ik tijdens een etentje namelijk stoer ‘porca Madonna’ over tafel, oftewel: de heilige maagd Maria is een varken. Niet fraai natuurlijk, maar de andere porco’s (porca miseria, porca troia) rollen zonder problemen elk willekeurig Italiaans gesprek in. Toen ik porca Madonna zei viel de tafel genadeloos stil, op een proestende verslikking na. Daarna doodse stilte. Krekels waren troostend comfortabel geweest, zo stil was het.

Het zou niet uit hoeven maken, maar mijn tafelgezelschap bestond uit dertigjarige atheïsten. Dus waarom was het dan zo erg? ‘Je zegt het gewoon niet,’ was hun uitleg. Porca Madonna is het aller- aller-aller-ergste scheldwoord dat je kunt gebruiken, ook grappend. Het is walgelijk onbeleefd om de heilige maagd op zo’n directe manier te beledigen. Godslastering wordt in Italië sowieso eigenlijk niet op prijs gesteld. Over porco Dio zijn de meningen verdeeld. ‘Varken’ wordt niet letterlijk geïnterpreteerd. Het is meer een samenvatting van een hele hoop verdomwoorden samen, dus eigenlijk een soort ‘godverdomme.’ Onbeleefd, maar porco Dio gebruikt men toch relatief vaak. Met porca Madonna is dat anders.

Toen mijn tafelgenoten na een snelle tiramisu besloten de paling in te pakken, Googelde ik nog maar eens de betekenis van het scheldwoord. Een eenduidig antwoord vond ik niet, maar ik kwam wel op allerlei forums terecht waar keer op keer werd gewaarschuwd dit scheldwoord absoluut niet te gebruiken in Italië. Religieus of niet, de heilige maagd Maria laat je met rust. Terug naar veilig vloeken dan maar.