Dit is de gezelligste dag van het jaar in Italiaanse huishoudens

Elke zomer is er in veel Italiaanse huishoudens een dag die in het teken staat van één ding. Nou ja ding, een fundamenteel basiscomponent in de Italiaanse keuken: passata al pomodoro, oftewel tomatensaus. Hoewel je passata van goede kwaliteit in de supermarkt kunt kopen in Italië, maken erg veel Italianen ‘m zelf. De dag dat de passata gemaakt wordt blijkt naast nuttig ook nog eens ontzettend gezellig te zijn.

De ochtend van de passata al pomodoro-dag

Deze dag begint vroeg, rond een uur of zes en staat dus in het teken van tomaten. Tomaten, tomaten, tomaten. De dag begint tenminste vroeg als er sprake is van eigen geproduceerde tomaten. In het zuiden van Italië hebben veel Italiaanse huishoudens een kleine (of grote) moestuin oftewel ‘orto,’ waar tomaten geproduceerd worden. Grote gezinnen en families helpen elkaar op de dag dat de tomaten rijp zijn, hetzelfde geldt voor de druiven- of olijvenoogst. Veel handen maken immers licht werk. Omdat het zomer en behoorlijk warm is, begint het plukken vroeg en duurt tot het middaguur. Er wordt tussen het plukken door veel koffie gezet en geschonken. Als je tijdens het uitpuffen even om je heen kijkt is het overal rood van de tomaten: kratten vol, tonnen vol, bakken vol, zakken vol tomaten.

Lunch, passata & ontvelde tomaten uit blik

Natuurlijk wordt er wel geluncht. Vaak worden er voor de lunch al een aantal tomaten gesneden en gekookt in een reusachtige pan op een gasbrander buiten. Zo ruik je dus terwijl je lunch geserveerd wordt al het begin van het passata-proces. Soms krijg je zelfs al en voorproefje op een stukje brood om te kijken of de tomaten van dit jaar naar wens zijn. Bij de lunch worden al wat meer tomaten getest in de vorm van een salade of op bruschetta’s. Het is natuurlijk de dag van de tomaten, dus dan zullen ze gegeten worden ook.

De volgende stap is dus het koken. De tomaten worden vlug in tweeën of in vieren gesneden en in een reusachtige pan gedaan. Naast dat er passata wordt gemaakt, worden er ook veel tomaten gehalveerd en op lakens gelegd om te drogen in de zon. Ook kunnen ze vers vacuüm worden ingeblikt waardoor er ook in de winter nog verse tomaten gegeten kunnen worden. Om de tomatenchaos compleet te maken, wordt er ook nog onderscheid gemaakt tussen hele gepelde tomaten uit blik en passata. Bij hele gepelde ingeblikte (met ‘blik’ worden thuis glazen potten bedoeld) tomaten moet de schil worden ingesneden en de tomaten kort in heet water worden gelegd om dit vel er vervolgens goed af te kunnen halen. Voor passata worden de tomaten gekookt, door een molentje gehaald die de tomaat fijnmaalt en de passata in spé als het ware zeeft. Vervolgens wordt dit maalsel nog een keer gekookt en ook ingeblikt. Bij alle tomatenvariaties wordt niets anders gebruikt dan soms een klein beetje zout en altijd verse basilicum.

De glazen potten worden allemaal stuk voor stuk uitgekookt en gevuld met de nog warme passata, waardoor ze lang houdbaar blijven. Als ze worden dichtgeschroefd worden ze wederom in een grote pan warm water gelegd, om ze nog een laatste keer te verwarmen.

Tot de laatste tomaat

In de avond is iedereen bovenal moe en kan geen tomaat meer zien. Het leuke aan deze dag is dat iedereen een gezamenlijk doel maar een eigen taak heeft. Elk familielid doet iets. En rond het avonduur kijkt iedereen voldaan om zich heen naar de eindeloze, maar dan ook echt eindeloze, hoeveelheid blikken verse passata. De rest van het jaar is lekker koken een stuk gemakkelijker door deze dag, de gezelligste dag van het jaar, de dag van de passata.