Sicilië is een geliefde plek voor een onvergetelijke vakantie. Omdat het er een groot deel van het jaar heerlijk weer is, en omdat het een perfecte combinatie vormt van monumenten en paradijselijke stranden. Of je nu de kathedralen van Palermo en Monreale bezoekt, de tempels bij Agrigento en Selinunte bewondert of door de straatjes van Syracuse slentert; de schoonheid van Sicilië is ongekend.
Het eiland is een wereld op zich. Qua taal, cultuur en geschiedenis zul je dan ook heel wat verschillen ervaren in vergelijking met het Italiaanse vasteland. Dat is ook zo in culinair opzicht. Elke plek heeft een eigen specialiteit, van kleurrijke cassata tot wijn die op de hellingen van de vulkaan wordt gemaakt. We tippen dan ook niet alleen een plekken die je niet mag overslaan als je een rondreis Sicilië plant, maar ook de adressen voor een culinaire kennismaking met het eiland.
Tips voor een rondreis over Sicilië
» Palermo – culturele en culinaire mengelmoes
» Syracuse – de mooiste stad van Sicilië
» Cefalù – het decor van Cinema Paradiso
» Catania – het Milaan van het Zuiden
» Siciliaanse kookworkshops
» Val di Noto – vallei vol barok
» De vulkanische Eolische Eilanden
» Eilandhoppen naar Favignana en Pantelleria
» Wijnproeven op Sicilië
1. Palermo – culturele en culinaire mengelmoes
De hoofdstad van Palermo mag je uiteraard niet overslaan. Al is het voor velen niet direct een favoriet, snap je na een paar dagen ineens hoe bijzonder de stad is. Lees hier onze culturele en culinaire tips voor Palermo.
2. Syracuse – misschien wel de mooiste stad van Sicilië
Volgens Cicero was Syracuse de mooiste stad van de hele antieke wereld. Tegenwoordig is het misschien wel de mooiste stad van Sicilië, zeker als je in Ortygia – het oude centrum dat op een schiereiland in zee ligt – ronddwaalt. Je vindt er de grote kathedraal, verschillende mooie kerken en palazzi en fijne restaurants. Bewonder bijvoorbeeld de Fontana di Diana op het Piazza Archimede, bezoek de kleurrijke markt (waar je tijdens het rondreizen in elk geval een bezoek moet brengen aan de winkel/broodjeszaak van Fratelli Burgio) en bekijk Caravaggio’s De begrafenis van de heilige Lucia in de Santa Lucia alla Badia.
Begin de ochtend met een granita (geschaafd ijs dat je op Sicilië niet alleen als tussendoortje kunt eten maar ook als ontbijt, met een zoet broodje erbij) bij Voglia Matta. Antica Giudecca is eigenlijk niet meer dan een gat in de muur maar dé plek voor de lekkerste arancini of een stuk hartige taart. Later op de dag drink je een aperitivo bij Cortile Verga of Barcollo, beide op de binnenplaats van barokke palazzi, waarna je voor het diner aanschuift bij Macallè Sicilian Bistrot voor een moderne interpretatie van Siciliaanse klassiekers, zoals paccheri alla Norma met een crème van gefrituurde aubergines. Als je wat langer in Syracuse verblijft, zet dan ook Le Vin de L’Assassin, Regina Lucia en Don Camillo op je culinaire wensenlijst.
Wil je het dwalen door de stad tijdens je rondreis Sicilië afwisselen met een middag aan zee, dan vind je in de zomermaanden verschillende solariums rondom Ortygia waar je een siësta kunt doen. Solarium Forte Vigliena, Solarium Ortigia Nettuno en Zefiro Solarium & Lounge Bar bijvoorbeeld. Liever het water op? Boek dan een boottocht bij Dolci Escursioni, die je meenemen voor een duik bij een van de grotten langs de kust.
3. Cefalù – het decor van Cinema Paradiso
Cefalù vormde het decor voor verschillende scènes in de film Cinema Paradiso. Een gezellig plaatsje, met schitterende stranden in de nabijheid van het historische centrum, dat nog steeds een middeleeuws karakter heeft. Het is dan ook niet voor niets een van de borghi più belli d’Italia, de mooiste dorpjes van Italië. Cefalù dankt zijn naam aan het Griekse kefalé of cephas, dat letterlijk ‘hoofd’ of ‘hoed’ betekent, een verwijzing naar de bijzonder gevormde rots boven het historisch centrum. Voor een mooi uitzicht over Cefalù en omgeving klim je via de Salita Saraceno (een enorme trap die begint op het Piazza Garibaldi) naar La Rocca of wandel je naar het hoger gelegen kasteel. Een flinke klim, maar het uitzicht maakt elke stap de moeite waard.
Drie culinaire tips voor een dagje Cefalù:
- La Galleria – fijne plek die restaurant, café, boekwinkel en kunstgalerie ineen is. Bezoek de binnentuin, maar ga vooral voor de creatieve gerechten op de kaart die net even anders dan anders zijn.
- Lo Scoglio Ubriaco – je zou het wellicht aan de naam niet afleiden (die betekent ‘de dronken rots’), maar dit is een geweldig restaurant met een fijn terras dat uitkijkt over zee. Op het menu het riedeltje pasta, pizza, vlees- en visgerechten.
- Locanda del Marinaio – een van de beste restaurants van Cefalù, met op het menu heel veel verse vis, van gegrilde inktvis tot pasta alla Palermitana (met ansjovis en cherrytomaatjes).
4. Catania – het Milaan van het Zuiden
Catania wordt ook wel het ‘Milaan van het zuiden’ genoemd, aangezien het een heerlijk mondaine stad is, met veel mooie winkels, flanerend publiek en fijne restaurants. Wel met een rauw randje (breng op een vroege ochtend maar eens een bezoek aan de vismarkt), maar ook dat hoort bij de charme van de stad.
Een van de mooiste barokke palazzi van Catania is het Palazzo Biscari. Het is privébezit en meestal niet toegankelijk voor bezoekers, maar mkoken tuxocht je het geluk hebben om tijdens een speciale openstelling over de drempel te kunnen stappen, dan wacht je onder andere een grote ontvangstzaal met koepelplafond en versieringen in rococostijl en het ‘boudoir van de prinses’, een kleine salon waar niemand minder dan schrijvers als Goethe en Dumas hebben verbleven tijdens hun Grand Tour door Italië. Loop ook even naar de achterkant van het Palazzo Biscari, aan de Via Cardinale Dusmet – dit is de mooiste zijde van het gebouw. Ook de moeite waard is het Marella Ferrera Museum, het modemuseum van de Catanese styliste Marella Ferrera, en het MacS (Museo Arte Contemporanea Sicilia), waar je moderne Siciliaanse kunst bekijkt, met onder meer prachtige beelden en foto’s.
Milaan heeft La Scala, Catania heeft het Teatro Massimo Bellini, dat is vernoemd naar de beroemde Italiaanse componist Vincenzo Bellini die in 1801 in Catania werd geboren. Het theater werd op 31 mei 1890 ingewijd met een bijzondere uitvoering van Bellini’s Norma.
De lekkerste gerechten uit de keuken van Catania proef je bij Osteria Antica Marina (met veel vis op het menu), Me Cumpari Turiddu, Km 0 Ristorante en Locanda Cerami. Streetfood proef je bij FUD en ook Eat Pizzeria en Scirocco Sicilian Fish Lab zijn plekken die je moet noteren voor een pitstop tijdens je rondreis Sicilië.
5. Kook de sterren van de Siciliaanse hemel
Wil je niet alleen proeven van de Siciliaanse keuken, maar ook zelf leren hoe je die pasta’s en dolci maakt? Cotumè verzorgt gastronomische rondleidingen, kookworkshops en kookdemonstraties in en om Catania. Neem een kijkje in de keukens van de palazzi in Catania, wandel door de wijngaarden aan de voet van de Etna, maak zelf arancini, cannoli of caponata of leer hoe je cotumè moet maken, het toetje waaraan de organisatie haar naam heeft ontleend. In Catania wordt er onder andere gekookt bij de Società Storica Catanese, in het Palazzo Manganelli, in het Palazzo Biscari en in het Monastero dei Benedettini.
Koken kan ook met de Nederlandse Ko Sliggers, die honderduit kan vertellen over zijn ervaring als kok op Sicilië en over het ontstaan van zijn kookboek ‘Koken tussen vulkanen‘. De recepten, die zijn gebaseerd op lokale tradities en zo ontwikkeld dat ze ook thuis gerealiseerd kunnen worden.
6. Val di Noto – vallei vol barok in het zuidoosten van Sicilië
In het zuidoosten van Sicilië parelt de Val di Noto, de vallei rondom Noto met barokke pareltjes als Caltagirone, Modica, Ragusa, Scicli en Noto zelf. Deze plaatsen zijn allemaal opnieuw opgebouwd na een flinke aardbeving in 1693, waardoor je er heel veel barokke elementen vindt: van kerken met zoveel details dat je niet weet waar je moet kijken tot rijk versierde balkons met kolderieke koppen.
Beklim in elk geval de Scala Santa Maria del Monte, de lange trap vol kleurrijke keramieken tegeltjes in Caltagirone, een van de keramieksteden op Sicilië. In Modica vind je barokke kerken en proef je van de lokale chocolade, terwijl je in Ragusa een bezoek moet brengen aan de bottega van Rosso Cinabro, waar Steve McCurry ooit een prachtige foto maakte van een prachtige Fiat 500 in de stijl van de Siciliaanse boerenkarren. In dit atelier werden ook de ontwerpen gemaakt voor de koelkasten, broodroosters en andere keukenproducten van Dolce & Gabbana en Smeg, die zijn geïnspireerd op de Siciliaanse wagens.
Volgens National Geographic is Noto ‘niet alleen de mooiste barokstad van Sicilië, maar zelfs van heel Italië’. Maak tijdens een wandeling door Noto een tussenstop bij het beroemde Caffè Sicilia, waar meesterbanketbakker Corrado Assenza (bekend van de Netflix-serie Chef’s Table) de meest verrukkelijke granita met amandel of citroen serveert, maar ook voor vers gemaakte cannoli en gelato zit je hier meer dan goed.
Noteer ook deze verleidelijke adressen in de Val di Noto:
- Anche gli Angeli (Noto)
- Crocifisso (Noto)
- Manna (Noto)
- Accursio (Modica)
- Ornato (Modica)
- Orti di San Giorgio (Modica)
- Raro Cucina e Pizza (Modica)
- Cenobio (Ragusa)
- Don Serafino (Ragusa)
- I Banchi (Ragusa)
- VotaVota (Marina di Ragusa)
- Al Galù (Scicli)
- Baqqalà (Scicli)
7. Eolische Eilanden – zeven zeer verschillende vulkaaneilandjes
Even ten noorden van Sicilië liggen de Eolische Eilanden: zeven zeer verschillende eilandjes, met als grote gemene deler hun vulkanische oorsprong. Het bekendste eiland is wellicht Stromboli, dat in één klap beroemd werd toen het als decor diende voor de film Stromboli (1949) van Roberto Rossellini. In de dorpjes op Stromboli kunnen geen auto’s door de smalle straatjes, dus je rondreis Sicilië gebeurt hier zonder auto. Bijna alles gebeurt per Vespa of Ape. Aan de zuidwestkust van het eiland ligt Ginostra, een piepklein plaatsje met slechts dertig inwoners. Hier vind je volgens het Guinness Book of Records het kleinste haventje ter wereld.
Ons favoriete eiland is Salina, het groenste eiland van de archipel, waar meer dan vierhonderd verschillende plantensoorten groeien. Het eiland dankt haar naam aan de grote zoutpan die op het eiland ligt, op een landtong in de buurt van de haven. Het zout dat daar werd gewonnen werd jarenlang gebruikt voor het inmaken van een van de bekendste producten van het eiland: capperi, kappertjes. Een andere eilandlekkernij is zoete dessertwijn Malvasia. De delicate smaak van ‘het goud van de Eolische Eilanden’ gaat perfect samen met kaas, maar ook met Siciliaanse dolci als cassata. Proeven kan bijvoorbeeld bij Capofaro, waar voortreffelijke wijnen worden gemaakt. De wijngaarden strekken zich uit rondom de vuurtoren, waar de druiven de hele dag de zon in zich op kunnen zuigen.
Een mooie plek voor een aperitivo op Salina is het terras van Hotel Signum, voor een van de cocktails van de fameuze barman Rafaele Caruso, met een buitengewoon uitzicht op het eiland Panarea als bonus. In de wijnkelder van Hotel Signum liggen meer dan driehonderd verschillende soorten wijn op je te wachten. Later op de avond kun je terecht in het restaurant, waar chef-kok Martina Caruso een Michelinster op haar naam heeft staan. Je kunt hier ook blijven logeren. De huisjes van een voormalig vissersdorpje zijn met oog voor detail omgetoverd tot unieke kamers en suites. Je zou bijna niet meer naar buiten willen, ware het niet dat daar een zwembad, een geurende tuin én een luxe spa op je wachten.
8. Eilandhoppen – naar Favignana en Pantelleria
Naast de Eolische Eilanden vind je in de zee rondom Sicilië nog veel meer eilanden en eilandjes die tot de regio behoren, van Ustica in het noorden tot Lampedusa in het zuiden. Onze favoriet is het kleine Favignana, dat deel uitmaakt van de Egadische Eilanden voor de westkust van Sicilië. Neem vanuit Trapani de veerboot naar het eilandje, waar je kunt fietsen, een bootje kunt huren voor een duik bij een van de vele grotten in zee en rustige baaitjes en waar je verse vis kunt eten. Schuif aan bij Sotto Sale, waar eigenaar Francesco en kok Marco het ene na het andere culinaire hoogstandje de revue laten passeren. Het zijn verrassend eigentijdse gerechten waarbij de vangst van de dag leidend is.
Pantelleria ligt op nog geen zeventig kilometer van de kust van Tunesië. Het is een piepklein eiland; zonder tussenstops kun je het in een uurtje helemaal rondrijden. Al is dat zonde, want er is meer dan genoeg moois te zien. Neem bijvoorbeeld een kijkje bij de dammusi, de traditionele huisjes in Afrikaanse stijl, neem een modderbad in het Lago Specchio di Venere en drink een glaasje Passito di Pantelleria op een van de terrasjes. Voor het diner schuif je aan bij Il Principe e Il Pirata (‘de prins en de piraat’), waar ook Giorgio Armani graag komt. Proef de gegrilde inktvis of makreel voor je de huisgemaakte linguine met verse vis bestelt.
9. Pauzeer je rondreis met wijnproeven op Sicilië
Op Sicilië worden ook bijzonder mooie wijnen gemaakt, onder meer bij Donnafugata, Planeta en Tenuta Regaleali. Er is voor ieder wat wils, van de volle Nero d’Avola tot de minerale Cateratto, waarvoor de druiven op de hellingen van de Etna groeien. Proeven van de vulkaanwijnen kan bijvoorbeeld in een van de wijnbarretjes in Castiglione di Sicilia; niet alleen een van de borghi più belli d’Italia, maar ook een città del vino. Even buiten het centrum Castiglione di Sicilia vind je bovendien een aantal prachtige cantina’s. In de Contrada Iannazzo ligt Cottanera, het wijnlandgoed van Enzo Cambria. Enzo nam de wijnranken over van zijn vader Francesco, die de boel een beetje had laten versloffen. Hij blies er weer nieuw leven in en zorgt er samen met een paar neven en nichten voor dat er voortreffelijke wijn wordt gemaakt. De druiven worden volgens traditie alleen geplukt door vrouwen, waarna ze verwerkt worden tot smaakvolle witte en rode wijn.
Wil je tijdens de rondreis ook tussen de wijnranken blijven slapen? Boek dan een kamer bij wijnresort Barone di Villagrande. De stijlvolle, comfortabele kamers hebben elk een terras of patio met uitzicht over de wijngaard en de zee, iets wat deze accommodatie tot een van de mooiste hotels op heel Sicilië maakt, zeker omdat je ook vanuit het zwembad (dat is gemaakt van stenen van de Etna) prachtig uitkijkt over de wijngaarden en de zee.
En mis tot slot Taormina niet, de parel tussen de zee en de Etna.
