Dit piepkleine en onbekende dorpje was de eerste hoofdstad van Italië

Niet Rome, niet Florence en niet Turijn was de eerste hoofdstad van het nieuwe Italië. Nee, het was een lieflijk klein dorpje op Sicilië: Salemi. Lijkt nogal onpraktisch, maar er zit een verhaal achter waarop de inwoners nog steeds reuzetrots mogen zijn (maar bepaald niet zijn, daarover later meer). En dit alles duurde maar liefst… één dag.

Met z’n allen naar Sicilië

Even een klein lesje Italiaanse geschiedenis, zodat iedereen weer weet waarover we het hebben. Het was halverwege de negentiende eeuw en er werd hard gestreden voor de eenwording van Italië. Onder meer Sicilië en Napels waren toen nog aparte staatjes. Een van die strijders in de ‘Risorgimento’ was generaal en soldaat Giuseppe Garibaldi – ook bekend van de vele straten die naar hem zijn vernoemd. Tijdens zijn Spedizione dei Mille trok hij in vijf dagen van Genua naar Sicilië. Eenmaal aangekomen op Sicilië riep hij zichzelf uit tot dictator namens de Heer van Savoye. En die Heer van Savoye was dan weer Vittorio Emanuele II, later de eerste koning van het verenigde Italië.

Laat maar wapperen

En zo komen we dus op Sicilië, waar Garibaldi en zijn leger op 14 mei 1860 voet aan wal zetten. Dat deed hij in Marsala, maar Garibaldi zal weinig bezig zijn geweest met de beroemde dessertwijn. Hij kwam Sicilië bevrijden van het Huis Bourbon – de Fransen die niet alleen het eiland maar ook heel Zuid-Italië in handen hadden. Garibaldi en zijn leger van 4.000 mannen versloegen in drie dagen de troepen op het eiland. Vervolgens nam hij zijn intrek in het Normandische kasteel van Salemi en wapperde hier de rood-wit-groene vlag van het verenigde Italië. Nogal een statement, in die tijd.

24 hours of fame

Gedurende 24 uur was het kleine plaatsje de hoofdstad van het nieuwe Italië. Daarna trok Garibaldi verder, want hij moest ook Palermo en Napels nog veroveren. Een jaar later werd het verenigde Italië werkelijkheid, en werd niet Salemi maar Turijn uitgeroepen tot eerste hoofdstad. Dat bleef de stad trouwens tot 1865, toen de titel overging naar Rome. Turijn groeide vervolgens uit tot de meest ondergewaardeerde stad van Italië, schreven we eerder.

Zo leuk was het niet

Nu zou je verwachten dat de inwoners van Salemi nogal prat gaan op die hoofdstadhistorie, maar dat valt tegen. Het schijnt dat het leger van Garibaldi bruut en gewelddadig was. De lokale bevolking ontving de soldaten met open armen en als dank daarvoor werd een groot deel uitgemoord. Ook roofden Garibaldi’s troepen de volledige goudvoorraad van Salemi en omringende dorpen leeg. Dat Garibaldi in Salemi een van de belangrijkste daden verrichtte van de moderne Italiaanse geschiedenis, heeft voor de locals een bittere bijsmaak gekregen.

 

 

Moet je zien

Die hoofdstadgeschiedenis moet je er dus zelf even bij verzinnen als je Salemi bezoekt. Maar dat kasteel staat er nog altijd en in het Polo Museale Cittadino ligt het koninklijke besluit waarin staat dat Salemi de hoofdstad is. Het middeleeuwse dorp is inmiddels uitgeroepen tot een van de mooiste van Italië, mede dankzij de geel-roze steensoort waarmee het is gebouwd. Salemi heeft een Joodse en Arabische wijk en ligt op een letterlijke toppositie op een heuvel. Garibaldi zal waarschijnlijk op andere dingen hebben gelet, maar het uitzicht op wijngaarden, tuinen, riviertjes en tarwevelden is idyllisch. Grappig weetje: Salemi was het eerste dorp dat huizen voor 1 euro aanbood.